Zwyrodnienia, wady postawy, urazy wymagają odpowiedniej diagnozy i leczenia. Często do odzyskania sprawności ruchowej lub redukcji bólu wystarczy rehabilitacja. Innym razem konieczne jest wykonanie operacji, po której należy poddać się rehabilitacji. Jest ona więc niezastąpioną (choć nie zawsze wystarczającą) metodą leczenia dolegliwości stawowo-mięśniowych. Jedną z najskuteczniejszych metod rehabilitacji jest terapia manualna. Na czym polega terapia manualna i komu się ją zaleca?
Na czym polega terapia manualna?
W terapii manualnej fizjoterapeuta wykorzystuje wyłącznie dłonie. Nie są więc potrzebne żadne urządzenia, które stosowane są w innych rodzajach terapii, jak solux czy bioptron. Terapia manualna polega na diagnozowaniu i leczeniu jednostek bólowych w obrębie kręgosłupa i stawów wraz z mięśniami, więzadłami i ścięgnami, których funkcje są ściśle skorelowane z układem kostnym. Podczas terapii manualnej fizjoterapeuta stosuje różne techniki masażu i uścisku, by odblokować mięsień, a następnie staw, zwiększając tym samym zakres ruchu pacjenta.
Kontuzje, jakich doznajemy przede wszystkim podczas uprawiania sportów, często kończą się dużymi dolegliwościami bolesnymi. W wyniku bólu, nerwy w okolicy kontuzjowanego miejsca, wysyłają informacje do mózgu, który z kolei odsyła wiadomość zwrotną, w wyniku której staw się blokuje. Jest to naturalna reakcja obronna organizmu – zblokowanym stawem nie będziemy ruszać, będziemy więc odczuwać mniejszy ból.
Niestety takie zblokowanie stawu nie tylko ogranicza naszą mobilność w danej chwili, ale prowadzi także do dużych zmian w dłuższej perspektywie czasu. Dlatego gdy tylko nastąpi regeneracji uszkodzonej tkanki, należy wdrożyć rehabilitację, najlepiej w formie terapii manualnej.
Terapia manualna – rehabilitacja po kontuzjach
Aby dobrze wyjaśnić ideę terapii manualnej, posłużymy się przykładem skręconego na nartach kolana. Podczas skręcenia kolana doszło do naderwania – ale nie całkowitego zerwania – jednego z więzadeł. Jeśli więzadło nie jest bardzo rozciągnięte, lekarz ortopeda zadecyduje, by nie wykonać operacji, a pozwolić się więzadłu samodzielnie zregenerować. Taka regeneracja trwa do 6 tygodnia, w czasie których pacjent powinien oszczędzać kontuzjowaną nogę. Jeśli jest możliwość pozostania w domu, wystarczy podczas chodzenia wspierać się kulą. Gdy jesteśmy zmuszeni wychodzić z domu, warto zakładać ortezę. Pamiętamy jednak, że długie noszenie ortezy ogranicza mobilność stawu.
W zależności od stopnia uszkodzenia więzadła rehabilitację powinniśmy podjąć we wskazanym przez lekarza czasie, ale nie później niż 6 tygodni po urazie. Po takim czasie ruchomość stawu może być znacznie ograniczona – najczęściej dochodzi bowiem do zblokowania stawu. Mechanizm ten uruchamia się w pierwszych godzinach po doznaniu urazu, gdy każdy ruch kolanem sprawia duży ból. Aby wrócić do pełnej sprawności, fizjoterapeuta wdraża terapię manualną, odblokowując staw i zwiększając jego mobilność. Efekty widoczne są już po pierwszym zabiegu, choć niekiedy należy wykonać serię zabiegów, by wrócić do formy sprzed kontuzji.
Terapia manualna na migreny i bóle kręgosłupa
Terapia manualna sprawdza się nie tylko w leczeniu bólu po urazach. Stosowana jest również w przypadku zwyrodnień stawów, rwy kulszowej, bólów kręgosłupa, a nawet w migrenie. Niekiedy terapia manualna jest zalecana osobom, skarżącym się na trudności w zasypianiu. I choć nie jest to forma rehabilitacji, która zawsze zastępuje inne metody leczenia, często w wykryciu oraz terapii najskuteczniejsza jest właśnie terapia manualna. W Warszawie w Akademii Ruchu stosowane są dwie najskuteczniejsze metody terapii manualnej – Cyrax i terapia tkanek miękkich.
Etapu rehabilitacji nie wolno pomijać także po operacjach. Oprócz terapii manualnej po urazie zaleca się także wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie – im lepiej wytrenowane mięśnie, tym mniejsze ryzyko wystąpienia kontuzji.
Artykuł powstał we współpracy z Akademią Ruchu w Warszawie.